न्या य नि र्ण य
व्दाराः- मा. सौ. सविता प्र. भोसले, अध्यक्षा
1. तक्रारदारांनी प्रस्तुत तक्रार अर्ज ग्राहक सरंक्षण कायदा, 1986 चे कलम 11 व 12 प्रमाणे दाखल केला आहे. तक्रार अर्जातील कथन थोडक्यात पुढीलप्रमाणे—
तक्रारदार यांचा मुख्य व्यवसाय शेती हाच होता. त्यांचे नावे मौजे मजकूर गावी शेतजमीन आहे. सदर शेतीचा खाते नंबर 3715 असा असून तक्रारदार यांचे नांवे 7/12 उतारा होता व आहे. तक्रारदार यांचा विमा गोपीनाथ मुंडे शेतकरी अपघात विमा योजना अंतर्गत उतरविलेला होता. तक्रारदार हे दि. 19/9/2018 रोजी त्यांचे शेतात बांबुचे कुंपण घालत असताना सदर बांबूचे काठीचा झपाटा अपघाताने तक्रारदार यांचे डाव्या डोळयास लागून दुखापत झालेली आहे. त्यावेळी त्यांना कोल्हापूर येथील नेत्ररोग तज्ञ डॉ. पी.जी.पाटील यांचेकडे दाखल केले होते. तेथे त्यांचेवर उपचार करुन देखील त्यांचा डावा डोळा पूर्णपणे निकामी झालेला होता. सदर डावा डोळा पूर्णपणे निकामी झाला असलेबद्दलचा दाखला डॉ पी.जी.पाटील व डावे डोळया अधुपणा आलेबद्दलचा दाखला सी.पी.आर. हॉस्पीटल कोल्हापूर यांनी दिलेला आहे. तसेच याबाबतचा पंचनामा व दाखला गावकामगार पोलिस पाटील मौजे करंजफेण यांनी दिलेला आहे. सबब, तक्रारदारांनी याबाबतचा विमाप्रस्ताव तालुका कृषी अधिकारी राधानगरी यांचेमार्फत दि. 23/01/2019 रोजी वि.प. कंपनीकडे दाखल केला होता. तथापि वि.प. कंपनीने तक्रारदार यांचे विमा प्रस्तावाबाबत अद्यापही काहीही कळविलेले नाही. म्हणून, तक्रारदाराने प्रस्तुतचा तक्रारअर्ज या मंचात दाखल केला आहे.
2. प्रस्तुतकामी तक्रारदाराने वि.प. यांचेकडून विमाक्लेमची रक्कम रु. 1,00,000/- व सदर रकमेवर द.सा.द.शे. 15 टक्के दराने व्याज, मानसिक त्रासापोटी रु.15,000/- व तक्रार अर्जाचा खर्च रु.15,000/- वि.प. कडून वसूल होवून मिळावा अशी विनंती तक्रारदाराने याकामी केली आहे.
3. तक्रारदाराने सदरकामी अॅफिडेव्हीट, कागदयादी सोबत अ.क्र.1 ते 16 कडे अनुक्रमे तालुका कृषी अधिकारी यांना दिलेले पत्र, विमा क्लेम फॉर्म भाग-1, जमीन खातेचा 8अ उतारा व 7/12 उतारा, वारसा डायरी उतारा, गावकामगार पोलिस पाटील यांनी केलेला पंचनामा, गावकामगार पोलिस पाटील यांनी दिलेला दाखला, डॉ पी.जी.पाटील यांचेकडील केस पेपर, डॉ पी.जी.पाटील यांनी दिलेला दाखला, सी.पी.आर हॉस्पीटल यांनी दिलेला दाखला, विमाक्लेमसोबत दिलेले घोषणापत्र, प्रतिज्ञापत्र, तक्रारदारांचे आधारकार्ड, बँक पासबुक, रेशनकार्ड वगैरे कागदपत्रे दाखल केली आहेत. तसेच पुरावा शपथपत्र व लेखी युक्तिवाद दाखल केला आहे.
4. वि.प. यांनी सदरकामी म्हणणे/कैफियत व अॅफिडेव्हीट, कागदयादीसोबत पॉलिसी अॅग्रीमेंटसह, क्लेम नाकारलेचे पत्र, पुरावा शपथपत्र, लेखी युक्तिवाद वगैरे कागदपत्रे दाखल केली आहेत. वि.प. ने त्यांचे म्हणण्यामध्ये तक्रारअर्जातील सर्व कथने फेटाळलेली आहेत. वि.प. ने तक्रारदाराचे तक्रारअर्जावर पुढील आक्षेप घेतलेले आहेत.
i) तक्रारदाराचा तक्रारअर्ज व त्यातील सर्व मजकूर मान्य व कबूल नाही.
ii) वि.प. यांनी कोणतीही सेवात्रुटी केलेली नाही.
iii) तक्रारदार यांनी तालुका कृषी अधिकारी, राधानगरी यांना याकामी पार्टी केले नसलेने सदरचे अर्जास नॉन जॉइंडर ऑफ नेसेसरी पार्टीज या तत्वाची बाधा येते.
iv) विमा पॉलिसीचे अटी व शर्तीप्रमाणे क्लेमफॉर्म सोबत सिव्हील सर्जन यांची दिलेले अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र जोडणे आवश्यक असते. परंतु तक्रारदार यांनी क्लेम फॉर्मसोबत दिलेले अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र सिव्हील सर्जनने दिलेले नसल्याने वि.प. कंपनीने तक्रारदाराचा दावा रद्द केला आहे. वि.प. यांनी योग्य कारणाकरिता तक्रारदारांचा क्लेम नामंजूर केला आहे. सबब, वि.प. यांनी तक्रारदारास द्यावयाच्या सेवेत त्रुटी केलेली नाही.
v) वरील कोणत्याही कथनास बाधा न येता वि.प. यांचे असे कथन आहे की, गोपीनाथ मुंडे शेतकरी अपघात विमा पॉलिसीच्या बेनिफीट कलमात स्पष्ट उल्लेख केला आहे की, पॉलिसीधारकाचा एक डोळा किंवा एक अवयव पूर्ण निकामी झालेस पॉलिसी धारक पॉलिसीच्या रकमेच्या 50 टक्के रक्कम मिळणेस पात्र आहे. कोणत्याही परिस्थितीत Partial disablement करिता रक्कम दिली जाणार नाही. तक्रारदार यांनी दिलेल्या सी.पी.आर. हॉस्पीटलचे अपंगत्वाच्या दाखल्यावरुन तक्रारदार यांच्या डोळयाला 40 टक्के अपंगत्व आले आहे असे दिसून येते. सदरचे अपंगत्व Partial disablement आहे. सबब, तक्रारदाराचा डोळा पूर्णपणे निकामी झालेला नाही. म्हणून वि.प. कंपनी हे सदरचा क्लेम देणे लागत नाहीत. तक्रारदाराचे डाव्या डोळयास अपघाताने अधुपणा आलेला नाही तर जे काही अपंगत्व आले आहे ते वयोमानानुसार आलेले दिसते. सबब, तक्रारदाराची तक्रार नामंजूर करावी अशी मागणी वि.प. यांनी केली आहे. अशा स्वरुपाचे आक्षेप वि.प. यांनी तक्रारअर्जावर घेतलेले आहेत.
5. वर नमूद तक्रारदार व वि.प. यांनी दाखल केलेल्या सर्व कागदपत्रांचे काळजीपूर्वक अवलोकन करुन मे. मंचाने सदर तक्रार अर्जाचे निराकरणार्थ पुढील मुद्दे विचारात घेतले.
अ. क्र. | मुद्दे | उत्तरे |
1 | तक्रारदार व वि.प. हे नात्याने ग्राहक व सेवापुरवठादार आहेत काय ? | होय. |
2 | वि.प. यांनी तक्रारदाराला सदोष सेवा पुरविली आहे काय ? | होय. |
3 | तक्रारदार हे वि.प. यांचेकडून विमाक्लेमची रक्कम व मानसिक त्रासापोटी नुकसान भरपाई मिळणेस पात्र आहेत काय ? | होय. |
4 | अंतिम आदेश काय ? | खालील नमूद आदेशाप्रमाणे. |
वि वे च न –
6. वर नमूद मुद्दा क्र.1 ते 3 ची उत्तरे आम्ही होकारार्थी दिली आहेत कारण तक्रारदार यांचा विमा गोपीनाथ मुंडे शेतकरी अपघात विमा योजना अंतर्गत उतरविलेला होता. सदरची बाब वि.प. यांनी त्यांचे म्हणण्यामध्ये नाकारलेली नाही. वि.प. यांनी सदरची पॉलिसी अॅग्रीमेंटसह दाखल केलेली आहे. सबब, तक्रारदार व वि.प. हे नात्याने ग्राहक व सेवापुरवठादार आहेत ही बाब निर्विवादपणे स्पष्ट व सिध्द झालेली आहे. सबब, मुद्दा क्र.1 चे उत्तर आम्ही होकारार्थी दिले आहे.
7. प्रस्तुतकामी वि.प. यांनी त्यांचे लेखी म्हणण्यामध्ये तक्रारदार यांनी क्लेम फॉर्मसोबत दिलेले अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र सिव्हील सर्जनने दिलेले नसल्याने वि.प. कंपनीने तक्रारदाराचा दावा रद्द केला आहे. तसेच तक्रारदार यांनी दिलेल्या सी.पी.आर. हॉस्पीटलचे अपंगत्वाच्या दाखल्यावरुन तक्रारदार यांच्या डोळयाला 40 टक्के अपंगत्व आले आहे असे दिसून येते. सदरचे अपंगत्व Partial disablement आहे. सबब, तक्रारदाराचा डोळा पूर्णपणे निकामी झालेला नाही. म्हणून वि.प. कंपनी हे सदरचा क्लेम देणे लागत नाहीत असे वि.प. यांचे कथन आहे. तक्रारदारांनी याबाबत सी.पी.आर. हॉस्पीटल, कोल्हापूर यांनी दिलेले अंपगत्वाचे प्रमाणपत्र दाखल केले आहे. सदरचे प्रमाणपत्र हे जिल्हास्थित शासकीय रुग्णालयाने दिलेले प्रमाणपत्र आहे व त्यावर सक्षम अधिका-यांच्या सहया आहेत. सबब, सदरचे प्रमाणपत्र हे सिव्हील सर्जन यांनी दिलेले नसल्याने तक्रारदार हे विमा रक्कम मिळण्यास पात्र नाहीत हा वि.प. यांचा बचाव हे आयोग फेटाळून लावत आहे. सदरचे प्रमाणपत्रावर अपंगत्वाचे प्रमाण हे 40 टक्के नमूद आहे. तसेच या प्रमाणपत्रात The above condition is permanent, non-progressive, not likely to improve असे नमूद केले आहे. सबब, तक्रारदाराचे सदर डोळयास अधुपणा आलेची बाब स्पष्टपणे दिसून येते. परंतु सदरची बाब विचारात न घेता, वि.प. यांनी तक्रारदाराचा न्याययोग्य क्लेम नाकारल्याची बाब याकामी स्पष्टपणे शाबीत झालेली आहे असे या आयोगाचे मत आहे. सबब, वि.प. यांनी तक्रारदाराचा न्याययोग्य विमाक्लेम नाकारुन तक्रारदारास द्यावयाचे सेवेत गंभीर त्रुटी केली आहे या निष्कर्षाप्रत हे आयोग येत आहे.
8. विमा पॉलिसीचे अवलोकन करता विमा रक्कम ही रक्कम रु.2,00,000/- ची आहे. तक्रारदाराचा एक डोळा अधू झाल्याने तक्रारदार हे सदर रकमेच्या 50 टक्के रक्कम म्हणजेच रक्कम रु. 1,00,000/- वि.प. यांचेकडून मिळण्यास पात्र आहेत या निष्कर्षाप्रत हे मंच येत आहे. तसेच सदरचे रकमेवर तक्रारदार हे विमा क्लेम नाकारलेचे तारखेपासून रक्कम प्रत्यक्ष हाती पडेपर्यंत द.सा.द.शे. 6 टक्के व्याजदराने वसूल होवून मिळणेस तसेच मानसिक त्रासापोटी रक्कम रु.10,000/- व अर्जाचा खर्च रक्कम रु.5,000/- वि.प. यांचेकडून वसूल होवून मिळणेस तक्रारदार पात्र आहेत या निष्कर्षाप्रत हे आयोग येत आहे.
सबब, प्रस्तुतकामी आम्ही खालीलप्रमाणे अंतिम आदेश पारीत करत आहोत.
आदेश
1) तक्रारदाराचा तक्रारअर्ज अंशतः मंजूर करणेत येतो.
2) वि.प. विमा कंपनीने तक्रारदार यांना विमाक्लेमपोटी रक्कम रु.1,00,000/- अदा करावेत व सदर रकमेवर विमा क्लेम नाकारले तारखेपासून रक्कम प्रत्यक्ष तक्रारदाराचे हाती पडेपर्यंत द.सा.द.शे. 6 टक्के दराने व्याज अदा करावे.
3) मानसिक त्रासापोटी रक्कम रु. 10,000/- व अर्जाचा खर्च रु.5,000/- वि.प. विमा कंपनीने तक्रारदारास अदा करावेत.
4) वर नमूद सर्व आदेशांची पूर्तता वि.प. यांनी आदेशाची प्रत मिळाले तारखेपासून 45 दिवसांत करावी.
5) विहीत मुदतीत आदेशांची पूर्तता न केलेस ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे कलम 25 व 27 अन्वये कारवाई करणेची मुभा तक्रारदाराला देणेत येते.
6) आदेशाच्या सत्यप्रती उभय पक्षकारांना विनामुल्य पाठवाव्यात.
